El CMAT pasa de O Camiño dos Faros

Después de una reunión con el CMAT y su nueva directiva (la cuarta directiva totalmente distinta desde que empezamos el proyecto) volvimos a tener que explicar desde cero como estaba el proyecto y los problemas que tenía para su homologación y el interés de la Xunta por diluirla en su Senda dos Faros (*).

Días más tarde recibimos esta citación del propio CMAT para otra reunión.

Bo día,

Desde a CMAT queremos convocar unha reunión sobre O Camiño dos Faros e a Senda Litoral, á que acudan a Asociación do Camiño dos Faros, a Federación Galega de Montañismo, a Fundación Galicia Sustentable e a propia CMAT coma entidade xestora de turismo da Costa da Morte. Con esta reunión, a Xunta Directiva da CMAT busca coñecer de primeira man o estado actual de ambos proxectos para a futura toma de decisións ao respecto.

Os puntos que desde a CMAT se queren abordar son os seguintes:

  • Presentación por parte da CMAT sobre os obxectivos da reunión.  
  • Presentación da Federación Galega de Montañismo en canto ao estado do proceso de homologación do Camiño dos Faros. Puntos críticos e propostas de alternativas reais para a homologación.
  • Presentación da Fundación Galicia Sustentable sobre a Senda Litoral no seu paso pola Costa da Morte e sinerxías e confluencia co Camiño dos Faros.
  • Presentación da Asociación do Camiño dos Faros sobre a súa postura fronte as propostas para a homologación e outras necesidades/propostas para a continuidade do Camiño dos Faros e a convivencia coa Senda Litoral.  
  • Recollida de información pertinente para a toma de decisións da CMAT.

A reunión será celebrada na Casa da Cultura de Vimianzo, este xoves 2 de decembro, de 11 a 12:30h. Rógase confirmen asistencia e indiquen nome e apelidos, e cargo, das persoas que asistirán en representación de cada entidade.

Moitas grazas de antemán pola súa colaboración,

A lo que nosotros respondimos lo siguiente:

Estimados amigos do CMAT:

Con respecto á convocatoria temos que decirvos que nós non imos ir a esa reunión convocada, que volta redundar unha e outra vez no mesmo, agora con outro actor que é a Senda Litoral e a Fundación Galicia Sustentable.

1) Presentación por parte da CMAT sobre os obxectivos da reunión.  

2) Presentación da Federación Galega de Montañismo en canto ao estado do proceso de homologación do Camiño dos Faros. Puntos críticos e propostas de alternativas reais para a homologación.

O 2 de Abril do 2019 xa nos reunimos Federación, CMAT e Asociación com podedes ver eiquí. Progresouse algo? Qué vai decir a Federación que non haxa dito xa? Vai homologar un camiño por fincas privadas?
Qué fixeron os concellos (en «sinerxia» coas outras administracións) para regular este tema?
Qué fixo o CMAT para que estes concellos fixeran seus deberes?

Non é un tema da Fundación Galicia Sustentable nin da Federación. É un tema de ALCALDES + DIPUTACION + XUNTA. Mais non hoxe eh, fai xa 9 anos.

3) Presentación da Fundación Galicia Sustentable sobre a Senda Litoral no seu paso pola Costa da Morte e sinerxías e confluencia co Camiño dos Faros.

A Senda Litoral que nós coñecemos e que se plantexa en diferentes visores cartográficos é esta

Qué significa confluir? Estropea-lo feito?
Qué tipo de sinerxía podemos tener O Camiño dos Faros coa Senda Litoral de Galicia?
Promocionar nós a Senda Litoral?
Ou que para standarizar as sinais estea marcado como Senda Litoral e se vaia esmorecendo O Camiño dos Faros co paso do tempo?
Ou que os camiñantes que veñen de todo o mundo estean camiñando e non saiban se van camiñando pola Senda Litoral, polo Camiño dos Faros ou pola Ruta do Percebe de Laxe? Eso para o proxecto Camiño dos Faros, que tenta consolidar unha ruta en Europa, como podedes imaxinar, non é o óptimo.

Sinceramente, non atopo ningún tipo de sinerxia que non sexa diluirnos nela. Se vós vedes algunha outra, somos todo oídos.

4) Presentación da Asociación do Camiño dos Faros sobre a súa postura fronte as propostas para a homologación e outras necesidades/propostas para a continuidade do Camiño dos Faros e a convivencia coa Senda Litoral.  

A nosa postura é moi sinxela. Se queredes axudar a consolidar O Camiño dos Faros hai que petar nun par de mesas de xente que non o está tomando en serio. Xa sabemos que é incómodo petar según en qué mesa, mais mentras eso non se faga, non hai 80 reunions que valgan.

A Costa da Morte ten unha ruta das mellores de Europa que se chama Camiño dos Faros. Cando queirades xogar na Champions xogamos, só temos que darlle a un botón para poñer este proxecto a volar como se merece. Mentras sigades dándolle voltas e máis voltas na Terceira División, nós xa non xogamos máis. Estamos fartos e moi moi aburridos.

5) Recollida de información pertinente para a toma de decisións da CMAT.

Esperamos que este e-mail vos sirva para tomar decisións. Non creo que nunha reunión puidesemos aportar máis do que hai aquí escrito. É todo máis sinxelo do que parece, só falta vontade.

Un saúdo
Asociación O Camiño dos Faros

No recibimos respuesta a este e-mail hasta hoy, por lo que vamos a considerar la respuesta extraoficial de un miembro de la directiva.

La homologación del camino, después de muchísimas reuniones, pasa por soluciones técnicas y no políticas. Es verdad que sí se declara bien de interés general, la Xunta puede expropiar la ruta por terrenos privados. Pero tendremos que exigirle eso cuando el resto esté solventado. Y que, por parte del CMAT, no vamos a hacer nada más.

Ei discurso ese ya lo conocemos porque es el mismo que nos comentó el segundo técnico de senderos en la primera y única reunión que tuvimos con él. Es un técnico que nos tiene mucha estima y que siempre dice en público que esta ruta ya estaba inventada por una asociación amiga de el que hizo esto muchos años antes que nosotros (suponemos que volando sobre los toxos).

Pero bueno, olvidándonos de esa predisposición de la Xunta y la Federación a que la asociación no homologue esta ruta ni de coña, respondemos a esos «problemas técnicos» a los que alude. Sólo por responder, porque nosotros ya hace tiempo que, viendo la mafia en la que estábamos metidos, desistimos de cualquier intento de homologación/regulación de esta ruta. Nuestro trabajo llego hasta aquí y fue poner esta ruta en el mundo del senderismo, tanto interno como externo.

Además, si el CMAT, después de las 80 reuniones que podéis ver aquí tiene claro que es un problema técnico y no político, poco podemos hacer ya.

  • Nos reunimos en el 2014 con la Directora de Turismo Nava Castro y nos dijo que para promocionar la Xunta esta ruta necesitaba estar homologada. Desde aquel día, la Xunta promocionó decenas de proyectos parecidos sin homologar.
  • Nos solicita una Evaluación de Impacto Ambiental en el 2016 y, tras 3 años de un trabajo exhaustivo y miles de euros después, nos dice que el proyecto tal como está no es necesaria una Evaluación de Impacto Ambiental y se lo pasan a Patrimonio Natural. El documento ambiental lleva casi 3 años (desde Mayo del 2019) en la consellería cuando por ley deben contestarlo en el plazo de 3 meses.
  • En el 2019 nos dice que no somos ente suficiente para homologar la ruta, cuando en la normativa se indica que cualquier asociación de Galicia puede ser el promotor de la homologación de una ruta de senderismo. 
  • Durante este tiempo, han sacado la Ruta dos Faros del GALP y esta Senda dos Faros que quieren hacer ahora.
  • En Diciembre del 2020 el Parlamento de Galicia insta por unanimidad al Gobierno gallego a constituir una mesa de trabajo con la Diputación de A Coruña, los alcaldes de los 9 ayuntamientos por los que transcurre el Camino de los Faros, a CMAT, la Asociación el Camino de los Faros, la Federación gallega de montañismo y aquellos otros organismos y colectivos que la propia mesa estime conveniente con el objetivo de conseguir la homologación del camino como ruta de gran recorrido (GR) y planificar el futuro de una actividad de vital importancia para la Costa da Morte. Esa mesa nunca se constituyó.
  • A pesar de todo esto, el nuevo CMAT tiene claro que es un problema técnico y no político.

Pero vamos a la respuesta a los «problemas técnicos» planteados.

  • Playa de Seiruga, el río que desemboca en la playa hay que cruzarlo y es peligroso en marea alta o con olas (hay que buscar una variante) – La asociación no tiene capacidad para hacer un puente ni para hacer una senda peatonal en la carretera Malpica-Seiruga (que ya solicitamos en su momento tanto al concello como a la Diputación)
  • Monte da Insua (peligro de caídas directas a los acantilados) – Necesitamos saber el sitio exacto porque, por mucho que miramos, no encontramos esa peligrosidad de caída directa por ningún lado. Sí existen otros pequeños segmentos en el camino donde una caída a la derecha llevaría irremediablemente al mar (ver informe técnico y medioambiental realizado por la asociación) y curiosamente ninguno de ellos viene reflejado en este texto.
  • Playa de Barizo (cruzar otro río, en invierno lleva más agua) – Es un regato que se salta sin ningún problema, en invierno y en verano.
  • Subida de Puerto de Barizo (Desnivel muy alto y posibilidad de caídas, sobre todo al realizarlo a la inversa) – Estamos de acuerdo, se soluciona moviendo y colocando de mejor manera las piedras grandes que hay. Tampoco lo podemos hacer nosotros.
  • Niñóns (problemas cuando el río lleve caudal) – En la actualidad, está solucionado ya que modificamos el trazado por los chalets hasta el molino sin tener que atravesar ese río.
  • Bajada A Marosa (desnivel) – En la actualidad, está solucionado ya que cambiamos el trazado
  • Bajada de Roncudo (Desnivel fuerte con posibilidad de caídas) – Creo que es lo mismo que el anterior punto.
  • Tramo Faro Roncudo – Corme (exceso de asfalto) – Parte de ese asfalto ya fue eliminado y el que queda se soluciona con un arcén de hierba como indicamos en nuestro informe.
  • Descenso a Balarés (hay que realizar saltos a la altura de la escultura) – Al igual que en Barizo, se soluciona adaptando los bloques de piedra que hay para mejorar el tránsito.
  • Dunas de Monte Branco (zona muy sensible por su fragilidad) – Pasamos por la ruta ya homologada PGR-148 (que curiosamente, no necesitó de ningún informe para homologarse en ese punto). Además, tenemos presentado un Documento Ambiental a Medio Ambiente que dice que no existe problema por donde se pasa, y del que no recibimos respuesta desde hace 3 años.
  • Paseo Marítimo de Cabana de Bergantiños (exceso de pista de pizarra) – Correcto, la normativa de homologación de la FGM no permite más de 750 metros de asfalto continuo. Curiosamente, para ser Leading Quality Trail de Europa, la normativa permite ese tramo. Desde la asociación ni nos planteamos quitar del Camiño dos Faros un tramo tan espectacular como ese.
  • Exceso de asfalto y un tramo de velocidad superior a 50 km/h en el Dólmen de Dombate – Se hicieron modificaciones y ahora exactamente hay 679 metros de asfalto continuo (menos de esos 750 metros que marca la normativa). En cuanto a la carretera con un tramo superior a 50 km/h, desconocemos porque es un problema si siempre se va por acera.
  • Monte Veo y playa do Trece (ecosistema muy frágil) – Eso es algo que debieran contestar Medio Ambiente al Documento Ambiental presentado. No creemos que sea competencia del Técnico de Senderos.
  • Velocidad en un tramo de la carretera Camariñas – Vimianzo superior a 50 Km/h – Pues sí existe ese pequeñísimo tramo de 100 metros, con un arcén de 1 metro y buena visibilidad.
  • Asfalto superior a lo permitido entre Merexo y Muiños – Correcto. Este punto y el siguiente son las 2 últimas obras del Xacobeo en Muxía (las aceras de la carretera de Merexo-Os Muiños (1400 metros) y de la salida de Muxía a Lourido (1688 metros)), que no se hicieron con material más “caminable” que unas aceras de piedra. No estamos en contra de ello, sólo comentamos que si la Xunta hiciese caso a las directrices de la Federación para los caminantes, estaríamos más cerca de ser una “ruta de senderismo oficial”.
  • Salida Muxía (velocidad superior a 50 km/h y exceso de asfalto) – Ver anterior
  • Zona de posibles caídas antes de Cuño (directamente al mar) – Aquí sí que existe un peligro real. Se soluciona desbrozando un poco más arriba el camino.
  • Descenso a la playa de Moreira (caídas en el último tramo)- La bajada a Moreira es el tramo de más pendiente de todo el camino, pero es el camino que ya existía y que lo único que hicimos fue limpiarlo. Probablemente en el futuro exista un sendero más tendido, más seguro y que produzca menos erosión. Pero claro, con una ruta regulada/homologada que permita hacerlo.
  • Exceso de asfalto antes de Lires – Correcto, exactamente 973 metros (> 750 metros que marca la normativa)
  • Exceso de asfalto después de Lires – Al igual que la Senda do Anllóns de Cabana, ni existe una alternativa ni se nos ocurre quitar este paraíso ornitológico de la ruta. Y, como dijimos antes, para la Federación Europea no es problema y obtiene gran puntuación por sus valores naturales.
  • Señalización ficticia en la Playa do Rostro – ¿? Sería interesante saber como podemos señalizar la entrada y la salida de una playa sin tener la homologación.
  • Señalización ficticia en la Playa do Mar de Fora – ¿? Sería interesante saber como podemos señalizar la entrada y la salida de una playa sin tener la homologación.
  • Exceso de asfalto en la bajada al Faro de Fisterra – Correcto, exactamente 880 metros (> 750 metros que marca la normativa)

Contestamos esto porque hoy tuvimos tiempo para hacerlo, pero sin ningún interés. Que se homologue o no el Camiño dos Faros ya no es nuestro problema. Nuestro objetivo fue darlo a conocer, ponerlo en valor con responsabilidad y que A Costa da Morte supiese que tenía un sendero de los mejores de Europa y que cumple todos los Objetivos de Desarrollo Sostenible de la agenda 2030. Lo que pase a partir de ahora nos da bastante igual.

(*) Ahora parece que le van a llamar Senda Litoral. Si eso es verdad nos alegra y, si fuese así desde el principio, nosotros no hubiésemos tenido ningún problema. Pero la realidad es que quisieron registrar Ruta dos Faros primero y Senda dos Faros después, así que lo ponemos en cuarentena porque no nos creemos nada hasta que lo veamos.